«Γνωστικισμός» είναι ένας ψυχοφιλοσοφικός Θρησκευτικός προβληματισμός.
Ο όρος «Γνωστικισμός» προέρχεται από την έννοια της «Γνώσης» εκείνης η οποία αφορά την Γνώση των Θείων Μυστηρίων. Γνώση η οποία επιφυλάσσεται για λίγους. Ως σύστημα, νοείται το σύμπλεγμα των Γνωστικών συστημάτων του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ.
Η αφύπνιση του Γνωστικισμού ξεκίνησε μετά την ανακάλυψη το 1945, μιας ολόκληρης βιβλιοθήκης με Γνωστικά κείμενα στο NagHammadi στην Αίγυπτο.
Ο Γνωστικισμός ως Γνωσιολογικό θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα περιέχει τρία στοιχεία αλληλένδετα μεταξύ τους:
- ΘΡΗΣΚΕΙΑ. Τα αληθινά Μυστήρια της Ενωσης μεταξύ του Θείου και ανθρώπινου πνεύματος και της ύλης.
Χαρακτηριστικό της είναι οτι η Γνώση προηγείται της Πίστης...
2. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Την καλλιέργεια ή την απόκτηση ειδικού τύπου διάνοιας για την μελέτη των ιερών κειμένων.
3. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. Την καλλιέργεια της Γνώσης και της Αλήθειας ως αντιτιθέμενη στην καθαρά συναισθηματική αντίληψη της ζωής.
Με αυτά τα δύο τελευταία στοιχεία ο Γνωστικισμός συνδυάσθηκε με τον Νεοπλατωνισμό, ο οποίος δίδασκε τις ίδιες αλήθειες.
Ο Ερμητισμός, έχοντας πάρα πολλά κοινά με τον Γνωστικισμό, θεωρήθηκε «μη χριστιανικός Γνωστικισμός».
Ο Γνωστικισμός δεν δύναται να γίνει κατανοητός χωρίς αυτό που ονομάζεται «διαφώτιση της ψυχής», «δύναμη της αφηρημένης αλλά μυστικιστικής σκέψης» και «επέκταση της συνειδητότητας».
Η Γνωστική Θεωρία.
Από το Άγνωστο και Ακατανόητο, τον ΚΥΚΛΟ, προήλθε η μοναδική ζωή, ο Πατήρ, η στιγμή εντός του κύκλου, δηλαδή η αρχή της εκδήλωσης. Από τον Αδάμ-Κάδμον προήλθε η Εύα, η πρώτη Μητέρα, το πλήρωμα. Κατόπιν το ένα έγινε δύο. Από το δύο γεννήθηκε ο Υιός, ο Λόγος συμπληρώνοντας στον κόσμο την αντανάκλαση των τριών όψεων.
Τα Γνωστικά κείμενα μας περιγράφουν μία κοσμική παρατήρηση του Σύμπαντος, το παρόν στάδιο εξέλιξής μας, το έργο του Ιησού Χριστού στο ισχυρό δράμα, την σχέση του ανθρώπου προς το σύνολο και τελικά την μέθοδο σωτηρίας του ανθρώπου από τα δεσμά της ύλης, δια της εισόδου στο βασίλειο του Φωτός και της Αλήθειας.
Ο Γνωστικισμός δεν ήταν ποτέ σύστημα μονολιθικό. Οι διάφορες σχολές του, διαφωνούν σε πολλά σημεία μεταξύ τους, συμφωνούν όμως όλες στα:
- Πρωτείο της Γνώσης: Η Γνώση είναι το πρωταρχικό μέσο για την σωτηρία του ανθρώπου, επικρατούσα κάθε άλλου μέσου.
- Δυαδισμός: Εναντίωση πνεύματος και ύλης.
- Κοσμολογικοί Μύθοι: Αυτοί περιλαμβάνουν τρείς φάσεις.
- Το «Πλήρωμα» (αρχική απροσδιόριστη Μονάδα) από το οποίο εκπορεύονται οι «Αιώνες» ή ζεύγη ουρανίων όντων.
- Την «Πτώση» εξ’αιτίας της οποίας δημιουργήθηκε ο υλικός κόσμος.
- Την παρουσία ενός «θείου σπινθήρα» μέσα στον άνθρωπο ο οποίος μπορεί να ενεργοποιηθεί, επιτρέποντας σε μερικούς ανθρώπους να ανέλθουν από τον πεπερασμένο κόσμο της ύλης, στον κόσμο των Αρχών.
- Θεωρία της Σωτηρίας: η Σωτηρία προέρχεται μόνον από την Γνώση.
- Λατρεία και Ηθική. Οι Γνωστικοί δεν ασχολήθηκαν ποτέ με την λειτουργία εκκλησίας με την γνωστή δομή. Τις περισσότερες φορές λειτουργούν ως ομάδες με ιεραποστολικό περιεχόμενο, γύρω από έναν επίσκοπο.
Οι άνθρωποι σύμφωνα με τον Γνωστικισμό χωρίζονται σε:
- Πνευματικούς. Είναι οι μόνοι που μπορούν να φθάσουν στην γνώση την απαραίτητη για να εμψυχωθεί ο θείος σπινθήρας.
- Ψυχικούς. Εν μέρει μόνον και με μεγάλη δυσκολία μπορούν να προσεγγίσουν την Γνώση.
- Υλικούς. Είναι τόσο δεμένοι με την ύλη ώστε θα παραμείνουν για πάντα αποκλεισμένοι από την Γνώση.
Σύνδεσμοι: